COŞKUN ÇOKYİĞİT

Ozan / Yazar / Araştırmacı

DOĞUMU: 1959 yılında Maraş'ta doğdu.

ÖĞRENİMİ: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nden lisans diploması aldı.

ÇALIŞMA ALANLARI: Bir çok ulusal gazete ve haber ajanslarında muhabirlik, çeşitli gazetelerde röportaj, köşe yazarlığı, sayfa editörlüğü gibi bir çok alanda çalıştı.

MEMLEKETİN HALİ:   Bazı ulusal TV. kanallarında, Siyasetin İçinden , Karizma, Ne Olacak Bu Memleketin Hâli, İstanbul Sohbetleri, Medya Metre adlı programlar düzenledi, editörlük ve program tasarımcılığı görevlerini yürüttü.

ÖDÜLÜ: Türkiye Gazeteciler Cemiyetinin kültür ve sanat alanındaki Yılın Başarılı Gazetecisi mansiyon ödüllerini kazandı.

JÜRİ ÜYELİKLERİNDE YER EDİNDİ:  Türkiye Gazeteciler Derneği (TGC) ve Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) üyesi olan Çokyiğit,

1. 2004 Yılında düzenlenen, 41. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde Büyük Jüri Üyeliği,

2. 2005 Yılında düzenlenen, 42. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde Ulusal Yarışma Filmleri Basın Söyleşileri Koordinatörlüğü görevlerini üstlendi.

3. 2006 yılında Kültür Bakanlığınca düzenlenen, Sultan Alparslan ve Malazgirt Konulu Senaryo Yarışması jürisinde,

4. 2007-2008 Yıllarında İzmit - Saraybahçe Belediyesince düzenlenen Kültürünü Yaşat Kentini Anlat, Genç Yetenekler Kısa Film Festivali Yarışması, jürilerinde yer aldı.

KONFERANSLAR VERDİ: Çokyiğit, 2002 yılında Türk Ocağı İstanbul Şubesi’nde, Malkoçoğlu’ndan Tarkan’a, Kara Murat’tan İstanbul Kanatlarımın Altında’ya, Sinemamızda Tarih Algısının Niteliği ve Niceliği isimli konferans verdi. 2012 yılında ise Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesinde Gurbet Kuşları Örneği ve Babıâlinin Yeşilçam Algısı ve Yansıtma Biçimi konferansını verdi.

SERGİLERİ:

1.  Çokyiğit, 2010 yılında 47. Uluslararası Antalya Film Festivali’nde, Gazete Sayfalarındaki Türk Sineması ve Altın Portakal sergisi;

2.  Aynı yıl İstanbul’da, 96. Kuruluş Yıldönümünde Gazete Sayfalarındaki Türk Sineması sergisi açtı.

3.  Sinema Güç Birliği Merkezi resmi Açılışında, 96. Kuruluş Yıldönümünde, Gazete Sayfalarındaki Türk Sineması sergisini,

4.  2011 yılında Sinefest’11 - Bilkent Üniversitesi Sinema Festivalinde, Gazete Sayfalarındaki Türk Sineması sergisi yinelendi.

5.  Yine, 2011 yılında, 48. Uluslararası Antalya Film Festivalinde, Gazete Sayfalarındaki Türk Sineması ve Altın Portakal sergisinin

ikincisini açtı.

6.  2012 yılında Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde “Babıâli’nin Yeşilçam Algısı” sergisi; İstanbul’da 97. Kuruluş Yıldönümünde Sinema Devlet İlişkileri sergilerini açarak, kültürel çalışmalarını sürdürdü.

ESERLERİ

1. Gitmesen Olmaz mı isimli yayınlanmış şiir kitabı var.

2. Günümüze kadar çeşitli sanat alanlarında yaptığı değerlendirmeleri, Yabancılaşma Estetiği ve Sanat başlığı altında kitaplaştırmak için çalışmalarını sürdürüyor.

---------------

bir şiiri

GİTMESEN OLMAZ MI

Solgun yüzünde bir uçuk tebessüm

Ayrılık vaktinde şafak sökerken

Uzun güne karşı koyamaz göğsüm

Gitmesen olmaz mı? Daha çok erken

Bekle biraz ne olur ezan okunsun

Güneş usulcacık tüle dokunsun

Söyle neden mahmur baygın mahzunsun

Gitmesen olmaz mı çok da yorgunsun

Bir saat çalacak komşu bir evde

Kumrular uyanıp bir yakın yerde

Kuşlar ötüşecek pencerelerde

Akşama yeniden geleceksen de

Gitmesen olmaz mı

--------------------

bir yazısı

Geleneğin Tadı

Büyük Anneanne, sakin ve çok derinden gelen sesiyle, İstiklâl Savaşı’nın acıklı, karanlık ve vahşi günlerinde gelecekle ilgili sual eden yakınlarına Şeyh Efendi’nin sık sık tekrarladığı bir kehanetten söz ederdi. Şeyh Efendisi şöyle dermiş: “Evran geldiğinde çok kan dökülecek!”.

Ben, onlarca defa dinlediğim halde tüyler ürpertici kehanetleri yeniden duymak; “fala inanma ama falsız da kalma” düsturunca bir fincana bakarak tekrar tekrar uydurulan geleceği işitmek için hep esrarengiz bilgilerle dolu olduğuna inandığım Büyük Anneanneye gitmek isterdim. Evleri, Divanlı Mahallesi’nde parke taşlarıyla döşeli bir yokuşun en tepesindeki büyük düzlükte, bir ara sokaktaydı. Etrafındakilerin aksine Büyük Anneannenin evi bir konak, mimari bir miras değildi ama sahibesi bir Türk geleneğini yaşatan muhteşem bir kadındı.

Büyük Anneanne, kahveyi hiçbir zaman öğütülmüş olarak bulundurmazdı. Daima çekirdek halinde ve nemden korumak için bez bir torbada saklardı. Misafirleri geldiği zamanlar, titreyen elleriyle torbanın içinden bir miktar kahve çekirdeği alır, üstü kapaklı tavasına kor, kış aylarında mangalda, yazları ispirto ocağında kavururdu. Biz onu bahar ve yaz aylarında ziyaret ettiğimizden olacak en çok ispirto ocağında kahve kavuruşunu hatırlıyorum. Önce havayı keskin bir ispirto kokusu doldururdu. Bu koku çabucak dağılır, ardından çok yoğun hatta insana sarhoşluk veren bir kahve kokusu her yanımızı sarar adeta genzimizde konaklardı! Kavurma işlemi bittikten sonra tek bir kabuk bile ziya edilmemek şartı ile kahve, pirinçten el değirmenine aktarılır ve çekilirdi. Çünkü her kahve çekirdeği kabuğu, pişmiş kahvenin üzerindeki köpüğün fazlalaşması ve kremamsı bir kıvamla damağa lezzet bırakması demekti.

Değirmenin ayarını, özellikle kahvenin iri çekilmesi için gevşek bırakırdı. Yani bugünkü gibi pudra halindeki kahveden pişirip ikram etmek Büyükanane için dünyanın en büyük hareketine uğramak olurdu herhalde. Sonra kaynatılıp dinlenmeye bırakılmış, Pınarbaşı suyu cezveye boşaltılır, miktar-ı kifaye şeker ilave edilir ve kahve soğuk suya katılır, titreyen ellerle karıştırılırdı. Eğer kahve mangalda pişiriliyor ise mangalın külleri deşildikten sonra, cezve mümkün olduğu kadar ateşin “serin” yerine sürülür, bu arada Tekel’in tütününden birkaç sigara sarıldı. İlki hemen kahve olana kadar içilir, diğerleri fincanlara boşaltılacak kahveyi beklerlerdi.

Büyük Anneanne, Kahramanmaraş’ın son Mevlevi Şeyhi Selim (Yaman) Dede’nin son eşiydi. Uzun, karışık bir yüzü, ak şeşinin altından sağa sola saçılan bembeyaz saçları vardı. Torunlarının çocuklarını görmüş bahtiyar bir kadındı. Tekke ve Zaviyeler lağvedildikten bir müddet sonra ebedi hayata göçen şeyh kocasının acısını, yüzünde ve hüzünlü gözlerinde her zaman görebilirdiniz. Onu her zaman çok yaşlı ve büyük bir hüzün abidesi olarak hatırlıyorum. Hatta hüzün eğer cisimleşmiş olsaydı, mutlaka Büyük Anneanne suretinde görünürdü, diye düşünürüm.

Büyük Anneannenin ne kadar önemli bir kadın olduğunu yıllar sonra bir tesadüf eseri öğrendim. Prof. Dr. Mehmet Kaplan’ın Cumhuriyet’in Kuruluşu’nun 50. yılına armağan edilen Şiir Tahlilleri kitabı bir keşif yapmama sebep olmuştu. Bir akşam vakti, Ulu Cami ve Maraş Kalesi manzarası karşısında, çocukluğumun en güzel zamanlarını yaşadığım Ali Dedemin evinde, Faruk Nafiz Çamlıbel’in Han Duvarları şiirini okurken yapmıştım keşfi. Böyle bir atmosferde, birden bire, ‘Maraşlı Şeyhoğlu Satılmış’ın acıklı hikâyesi ile karşılaşmam, hayatımın en ilginç tesadüflerindendir… Maraşlı Şeyhoğlu Satılmış, yani “Büyük Dayı” ile karşılaşmam elbette ki beni, derinden etkilemişti. Nasıl bir heyecan fırtınası estirdiysem aile bir araya toplandı ve Han Duvarları şiirini baştan sonra dinlemek zorunda kaldı. Şiir bittikten sonra, Büyük Anneannenin kızı, anneannem Hatice Hanım’ın gözlerinden iplik iplik yaşlar geldiğini fark ettim. Bir müddet sonra, Han Duvarları şiirinde hikâyesi anlatılan Satılmış'ın yani Mehmed’in üvey ağabeyi olduğunu, ilk gençliğinde Şıh Turan Mahallesi’nde bir kıza sevdalandığı için babası Selim Dede tarafından Şam’a okumaya gönderildiğini, daha sonra Maraş’a geri dönemeden Birinci Dünya Harbi’ne katıldığını, geri döndüğünde ‘ince ağrıya’ yakalandığını anlattı. Dr. Said Emirmahmutoğlu’nun, Mehmed Yaman’ı, yani Maraş’ın son Mevlevi Şeyhi Selim Dede’nin üvey oğlu Satılmış'ı, İstanbul’da Gureba Hastanesi’nde görüp konuştuğunu da anlattı. Ama ne yazık ki, hikâyenin Milli Edebiyat akımının en büyük şairlerinden biri tarafından ebedileştirildiğini ne Şeyh Selim Dede ne eşi Ayşe Hanım (yani Büyük Anneannem) ne de Şeyhoğlu Satılmış görebilmişti!

O akşam yemek vaktinin sarkmasına sebep olan bu acıklı hikâyenin peşini bir müddet hiç bırakmadım. Dr. Said Emirmahmutoğlu Bey ile görüştüm: Doktor Bey, asistanlık yıllarında ‘Şeyhim’in oğlu’ diye söz ettiği Mehmed ile Gureba Hastanesi’nde gerçekten karşılaşmış ve onun verem olduğunu kendi ağzından dinlemiş…

Büyük Anneanne, evet nasıl büyük bir kadındı? Bir imparatorluğun çöküşüyle birlikte, üvey ve öz evlatlarının gözleri önünde birer yaprak gibi düşmelerini, bir imparatorluğun en büyük manevi kurumlardan biri olan Mevleviliğin diğer tarikatlar gibi lağvedilişini, Şeyh Kocası’nın bu acıya dayanamayarak ebedi hayata göçmesini ve daha neleri yaşamıştı… Büyük Anneanneye kala kala bir zamanlar Mevlevi Dergâhında yaşanan kahve seremonisinden başka bir şey kalmamış gibiydi. O büyük ve büyülü geçmiş artık iyice fakirleşmiş, çok şeyini kaybetmişti fakat özünü hiç yitirmemiş kahve geleneğinde yaşıyordu… Yaşıyordu çünkü onu gözlerimle gördüm. Büyük Anneannenin titreyen elleri ile kavurup, el değirmeninde çektiği ve mangala sürüp pişirdiği kahveden defalarca tattım. Bu geleneğin tadıydı. Geleneğin lezzetiydi…

---------------------------