HAŞİM

Bilgin - Ozan

YAŞADIĞI ASIR: 19. Yüzyıl.

DOĞUMU: Bilinmiyor.

DOĞDUĞU YER: Maraş.

ÖĞRENİMİ: Haşim hakkındaki bilgilerimiz sınırlıdır. Önemli kaynağımız, Arif Hikmet Bey’in Şairler Tezkiresine (2) dayanmaktadır.  Haşim, Maraşlı’dır ve Maraş doğumludur. Hem bilgindir, hem ozandır. Bilgindir, çünkü Kalenderzade'den ders almıştır. Ozandır, çünkü Haşimi gibi bir hocası  vardır.  

KİŞİLİĞİ: Maraş’ta doğan Kalenderzâde’den ders gören Hâşim, devrinin bilgin ozanlarındandır. Ozanlığın tüm hasletlerini yakalayabilmek içindir ki,  Besni’nin Dut köyünde doğan, Divan sahibi,  zamanın ünlü ozanı olan Haşimi’den edebiyatın  tüm özelliklerini içeren  şiir ile ilgili bilgiler öğrenmiştir. 

ÖLÜMÜ: 1836 Yılından sonradır.  Yukarıda andığımız Arif Hikmet Bey,  Şairler Tezkiresini, 1836 yılında tamamlamıştır. O zaman Haşim daha sağdır. Vefatı bu yıldan sonra olması gerekir.

-----------

Hafız Ali Efendi İlmî Eserler Kütüphanesi, 291 numaralı yazma mecmuada, Hâşim mahlâslı bir müseddes bulunmaktadır. (3) Mecmuadaki

MÜSEDDES’i Şöyledir:

1.

Bilinmez sanıp etme gayrılarla ahd ü peymânı

Duyulmaz nesne olmaz her ne denlü olsa tenhânı

Meseldir gözlüye yok gizli derler cânımın cânı

Kerem kıl göz göre kılma rakîbe lutf u ihsânı

Deme agyâra lutf etsem nihânî kim duyar anı

Olur çün ez-nihânî âşıka ilhâm-ı Rabbânî

2.

Lebini dişleyip kasd-ı işâret etme agyâra

Acıtma cânımı gel hurde geçme bu dil-i zâra

Göz ucuyla beni gamz etme gel ey gül has u hâra

Sanıp bu bendeni gel gayr ile başlama bâzâra

Deme agyâra lutf etsem nihânî kim duyar anı

Olur çün ez-nihânî âşıka ilhâm-ı Rabbânî

3.

Alıp satmak durur uşşâk her dem hâsılı kârın

Kurupsun çün rakîb ile varıp mahfîce bâzârın

Şehâdet eyleriken durmayıp evzâ’ı etvârın

Habîbim fâide etmez senin hem bize inkârın

Deme agyâra lutf etsem nihânî kim duyar anı

Olur çün ez-nihânî âşıka ilhâm-ı Rabbânî

4.

Ola sanma sakın uşşâkı senden ey sanem gâfil

Duyulmaz anlayıp uyma rakîb-i dîve hem mâil

Egerçi dürlü dürlü perde asmak sonra hep kâbil

Velâkin âşıkız olmaz bize kevn ü mekân hâil

Deme agyâra lutf etsem nihânî kim duyar anı

Olur çün ez-nihânî âşıka ilhâm-ı Rabbânî

5.

Elin yüze tutup açmazdan agyâra vefâ etme

El altından eyle lutuf bize cevr ü cefâ etme

Bu yüzden Hâşim-i miskîne sultânım ezâ etme

Duyulmaz sanma meylin gayra yanlışdır hatâ etme

Deme agyâra lutf etsem nihânî kim duyar anı

Olur çün ez-nihânî âşıka ilhâm-ı Rabbânî

 -------------

AÇIKLAMALAR

1. EDEBİYATTA TEZKİRE: Ünlü kişilerin yaşam öykülerinin toplandığı yapıt. Ozanların yaşam öykülerini anlatanlara Tezkiretü’ş-şuara ya da tezkire-i şuara, denir.

2. MÜSEDDES:  Divan Edebiyatında kullanılan nazım biçimidir. Aynı ölçüde altışar dizelik bendlerden oluşan nazım biçimidir.

3. Haşim' e ait olan MÜSEDDES, araştırmacı yazar Yard. Doç. Dr. Lütfi ALICI' nın Tezkirelere Göre Kahraman Maraşlı Divan Şairleri isimli araştırmasından yararlanılmıştır.

---------------------------------------------------------