HAYATİ

KİMDİR: Ozan / bilgin / düşünür / bürokrat / hukukcu

YAŞADIĞI ASIR: 18. Yüzyıl.

DOĞUMU: 1751 veya 1752 Yılında  Elbistan’da doğdu.

ASIL ADI: Ahmed Hayâtî Efendi’dir.

MAHLASI:  Hacı Ahmet sıfatıyla anılır.

SOYU: Babası Elbistan'lı bilginlerden Müftü Ahmed Efendidir.

ÖĞRENİMİ: Elbistan'da aldığı öğrenimden sonra kendisini daha  iyi yetiştirmek için İstanbul’a gitmiştir. 

EDEBİ YAŞAMI: Vehbî’nin ve Şahidî’nin Farsça lügatlerini şerheden Hayâtî’nin şiirleri pek güzel değildir.

GÖREVLERİ

1.    Babasının ölümünden  sonra bir müddet Elbistan’da müftülük yapmıştır.

2.    İstanbul’a taşınan Hayati, Ayasofya Camii’nde ders verir. *RUUS’a nail olur.

3.    Ayasofyadaki başarısından sonra Sadrazam Yusuf Ziya Paşanın hocalığına atanır.  

4.    1809 Yılında  Saray Bosna, 1811’de Irak mevleviyetine atanır. 1813 Yılında  İstanbul’a döner.  

ÖLÜMÜ: Ocak ya da şubat 1814 yılında İstanbul’da vefat etti.  Üsküdar’da Seyit Ahmet Deresi Kabristanında meftundur.

ESERLERİ

1.   Tuhfe i Vehbi Şerhi: Sünbülzade Vehbinin eserinin şerhidir.

2.    Şerh ü Tuhfetü’l – Manzumat al Dariyye fi Lugat el Farisiyye ve’l – Dariye: Şahidi’nin Farsça Sözlüğünün şerhi olan bu eser İstanbul’da 3 defa basılmıştır. 

3.    İs’afü’l – Mine fi Şerh – i İthaf’ül – Cine.

4.    Tehafüt – i Müstahrece: Mehdi’nin geleceği ile ilgili zaman tesbitinde bulunanlara cevap niteliğindedir.

5.    Haşiye ala Şerh el Erzurumi ala Risalet el – Kıyasiye.

6.    Nuhbe – i Vehbi Şerhi: Sünbülzade Vehbinin eserini şerhe başladı ama  tamamlayamadı. Sonraları oğlu Şeref Halil tarafından tamamlanmıştır.

7.    Manzume – i Nuniyye: Bu eser, edebiyat ve mantıkla ilgili.

8.    Alaim – i Kıyame  Risaletü fi Adedi Süveri’l – Kur’aniyye. Risalatü Bostan. 

----------

GAZEL

Hakikat güşeninde gül de bülbül de der hu hu

Kamunun masadı haktır gerek illa gerek lulu

Gülistan hüviyette ötüb hu hu diyen murgun

Ne hu hu der ne yu yu der nu bu bu der ne hem cu cu

Maarif bahçesinde bülbülem diyen hezar amma

Kimi ak ak kim taslak kim şakrak kimi gu gu

Bu kasret aminde sırr u vahdet bilmesi müşkül

Bilir ancak akalim ı hakayıkta gezen su su

Hayatı bahr ı hubbun sahil u payanı var sanma

Bütü cu cu’ya gu gu veş de etsen su-be-su nu nu

----------

*RUUS: 1- Medrese öğrenimini bitirip sınavı başaranlara verilen diploma.

2 - Vezir, beylerbeyi tımar ve zeamet sahipleri dışında, diğer devlet işleri ile görevli Hazine ve Evkaftan maaş alan devlet memurlarının tayin kağıdı için kullanılır.

---------------------------------------------------------